دلیری دانستن داشته باش
تکههایی از درس مقصود فراستخواه در «مدرسه تابستانی» اخلاق پژوهش
پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی، شهریور 99
جامعه ایران با این همه مصائب و گرفتاریهای بهم انباشته، به محققانی نیاز دارد که دلیری دانستن به خرج دهند
سکوت خویش شکسته و بگویند اینجا مسائلی وجود دارد
تمایلی به زیستن در غفلت در نهاد بشر هست؛ خصوصا در ایران با زمینه های «گریز از عقل». در چنین شرایطی شجاعت فهمیدن و دلیری زیستن به شرط اندیشه، خود فضیلتی بزرگ است؛ غوطه خوردن در رنج آگاهی برای تقلیل مرارتهای انسانی.
جامعه اسیر چارچوبهای ایدئولوژیک شده است. ایدئولوژی بنا به سرشت خویش خیلی حساس به شواهد عینی نیست. ایدئولوژی معرفتی کاذب و بیان منسجمی با صدای بلند است،
در حالی که معرفت علمی، معرفتی فروتنانه است و نسبت به شواهد تجربی حساس است و تعهد به اصلاح خود دارد. ما به نام علم و به کام ایدئولوژی زندگی میکنیم.
کسانی مدعی تصاحب حقیقت هستند و آمادگی شنیدن سخنان دگرواره ندارند.
از سوی دیگر «علمِ ابزاری» نیز برای بشر مشکل شده است؛ مثالش مداخلات بی حد و حساب تکنولوژیک و برهم زدن هارمونی زیستبوم یک سیاره است. علم نیاز به درکی ارتباطی و ساختارهایی گفتوگویی دارد.
علمِ معطوف به رهایی، وقتی است که در مفروضات نیازمودۀ خودمان بازاندیشی بکنیم. رگهای گردن به حجت قوی نباشد و آمادگی نقد سنت، نقد قدرت و نقد ایدئولوژی داشته باشیم.
اینها همه فضیلتهای علمورزی است و ما شدیدا به این فضیلتها نیاز داریم ….
دیدگاهتان را بنویسید